8تلاوت حشر منشاوی

مصاحبه با فرزند مرحوم منشاوی
* حاج سعودی محمّد صدّیق... در سال 1953 مجلّه ی رادیو و تلویزیون، در یکی از شماره هایش از شیخ محمّد صدّیق المنشاوی نوشت که او اوّلین قاری ای بود که رادیو براي ضبط تلاوتش، تجهيزات فنّي خود را به مکان تلاوت او منتقل کرد... چه طور چنین اتفاقی افتاد؟ و چرا رادیو چنین کاری کرد؟

شهرت و زیبایی تلاوت او، زبانزد مردم مصر بود و زمانی که مسؤولان رادیو، از آن آگاه شدند، خواستند که به رادیو بیاید تا از او امتحانی گرفته شود و در صورت قبولی، به عنوان قاری رادیو به فعالیت بپردازد. ولی شیخ، این دعوت را نپذیرفت و گفت: نمی‏خواهم در رادیو قرائت کنم چراکه به شهرت آن احتیاجی ندارم و هرگز نمی‏پذیرم که از من امتحان بگیرند... این‏طور شد که برای مدیر رادیو چاره‏ای نماند جز آن‏که تجهیزات رادیو را به محل تلاوت ایشان منتقل کند. و در عمل، در یکی از شب‏های ماه مبارک رمضان، زمانی که ایشان در روستایی از روستاهای مصر، برای خانواده‏ای داغدار در حال تلاوت بود، گروهی از رادیو برای ضبط تلاوت شیخ به آن محل رفتند و در همان زمان، گروهی دیگر برای ضبط تلاوت پدر ایشان، شیخ الصدیق المنشاوی، به روستای العسیرات در استان سوهاج در خانه‏ی حاج احمد ابورحاب رفته بودند. و این برای اولین بار در تاریخ رادیو بود که رادیو، تجهیزات، کارکنان و مهندسان خود را برای ضبط تلاوت یکی از مقریان به جایی بفرستد. این اتفاق را یکی از مجلات نیز، در صفحات خود درج نمود.

* زماني‏که مسؤولان راديو اين دو تلاوت را از آن‏ها ضبط کردند، دوباره از شيخ محمّد صدّيق و پدرش خواستند که براي تلاوت به راديو بيايند، ولي باز هم آن‏ها نپذيرفتند.... چه شد که بالأخره شيخ محمّد صدّيق المنشاوي دعوت راديو را پذيرفت و چرا پدرش بر موضع خود پافشاري کرد؟

اين موضع سبب خشم مسؤولان راديو شد و نزديک بود که مشکل بزرگي روي دهد تا آن‏که يکي از نزديکان شيخ محمّد صدّيق، عبدالفتّاح الباشا، که ژنرالي بلندمرتبه بود در این مورد دخالت کرد و صراحتاً به شيخ محمّد گفت که نپذيرفتن دعوت راديو، پسنديده نيست و اين امتحان تنها از او گرفته نشده‏است و این درحالی است که بعد از آن‏که او دعوتشان را رد کرده‏است، راديو مهندسان و کارشناسان خود را براي ضبط تلاوتش به سوي او فرستاده‏است. و در برابر اين کار مسؤولان راديو، نپذيرفتن دعوت آنان پسنديده نيست. و در برابر اين رفتار خوب ، متقابلاً چاره‏اي جز رفتار خوب نيست. و بعد از اصرارهاي شديد، شيخ محمّد صدّيق المنشاوي به راديو رفت و تلاوت‏هايش را تکميل کرد و تا زماني که خدا جان او را گرفت، قاري راديو بود، ولي پدرش گفت: براي راديوي مصر، از خاندان المنشاوي، پسرم محمّد کافي است.

* پس چرا براي راديو لندن و راديو سوريه، تلاوت کرد؟

اين‏ها با ضبط بودند. ]من حدس مي زنم يعني آمده‏اند تلاوت ايشان را ضبط کرده‏اند نه‏اين‏که ايشان به آن راديوها بروند.[ و با آن‏که او هرگز براي راديو مصر قرائت نکرد، شهرت شيخ صدّيق السّيد، آفاق جهان عرب را فراگرفته بود. راديوهاي سوريه و لندن از او خواستند که براي آن‏ها نوارهايي تلاوت کند. ايشان در ابتدا نپذيرفت ولکن بعد از ملاقات‏هاي فراوان و اصرار شديد، با ضبط 5 نوار براي آن دو راديو موافقت کرد و بر اين ميزان چيزي نيفزود و همواره مي‏گفت: اگر اصرار پيوسته‏ي آن‏ها نبود، با آن تلاوت‏ها موافقت نمي‏کردم.

* شيخ محمّد صدّيق المنشاوي چگونه با اين تصميم پدرش (مبني بر قرائت نکردن براي راديو مصر) برخورد کرد؟

او هرگز با پدرش مخالفت نمي‏کرد و به نظرش، بدون آن‏که پي‏جويي کند و به دلیل آن علاقمند باشد، احترام مي‏گذاشت.

* ملک فاروق(دوران پادشاهی:1936 تا 1952) ، پادشاه مصر، از شیخ احمد السید، عموی شیخ محمّد صدّیق المنشاوی خواست که قاری رسمی قصر پادشاه باشد، ولی او نپذیرفت... چرا؟

او این درخواست را رد نکرد... بلکه با پادشاه شرط کرد که از ساعت 9 شب که رادیو مصر، تلاوت قرآن کریم را از قصر پادشاه، پخش می‏کند، قهوه‏چیان ]شهر[ دیگر، نوشیدنی‏ نیاورند و مردمان، تخته‏‏نرد بازی نکنند. به پادشاه گفت: قرآن، جلالی دارد چراکه کلام خدا است و مردم را روا نباشد که هنگام تلاوتش، به درخواست نوشیدنی و بیهوده‏گویی و بازی تخته‏نرد بازی بپردازند. پادشاه به او گفت: این بدان معنی است که نگهبانی بر هر قهوه‏چی بگماریم و این کاری است که من از انجام آن معذورم. شیخ احمد به او گفت: این‏گونه، ما هم از انجام این کار معذور هستیم. و تلاوت کرد: فإذا قرئ القرءان فاستمعوا له و أنصتوا لعلّکم ترحمون (اعراف – 204) " پس هنگامی که قرآن خوانده می‏شود، بدان گوش دهید و ساکت باشید، شاید رستگار شوید." پس برای پادشاه چاره‏ای نماند جز آن‏که از او تجلیل و تقدیر کند و نتوانست او را مجبور کند تا قاری قصر پادشاه باشد.

* چرا شيخ محمّد صدّيق المنشاوي دوبار ازدواج کرد؟

ایشان در سال 1938 با دخترعمويش ازدواج کرد و از او 4 فرزند داشت: دو پسر و دو دختر؛ سپس بار ديگر در حالي‏که عمرش از 40 سال گذشته بود با زني ديگر ازدواج کرد. همسر دومش از مرکز أخميم در استان سوهاج بود. از او نيز 9 فرزند داشت: 5 پسر و 4 دختر. همسران او با هم در يک خانه زندگي مي‏کردند و بينشان دوستي و علاقه بود و شيخ محمّد مي‏گفت: مردم مرا دوست دارند و خويشاوندي با مرا خواستارند. هنگام اداي فريضه‏ي حج، سال قبل از وفات شيخ محمّد، همسر دوم او درگذشت.

* شايعه شد که صداي شيخ محمّد صدّيق المنشاوي ضعيف است و آن‏را مگر به کمک ميکروفون، نمي‏تواند به شنوندگانش برساند... چه‏کسي اين شايعه را پخش کرد؟ و شيخ محمّد چگونه با آن شايعه برخورد کرد؟

در واقع، اين موضوع شايعهاي بود که بهخاطر حسودي و برتري‏جويي يکي از مقريان در گوشها پيچيد. بعضي از ارادتمندان و نزديکان ديگر مقريان، اين حادثه را براي ما تعريف کردند و صحّت آن براي ما محرز شد؛ ماجرا از اين قرار بود که شيخ محمّد به همراه مقري ديگري، شبي براي قرائت به استان المنيا دعوت شده بود و افراد زيادي براي شنيدن تلاوت قرآن با صداي شيخ محمّد حاضر شده بودند که تعداد آنها فزونتر از 10 هزار نفر بود. زماني که آن مقري، علاقهي شديد مردم و بيتابي دعوتکننده، به زودفرارسيدن تلاوت شيخ محمّد صدّيق را احساس کرد، ديگر خود را ناگزير ديد که به متصدّي ميکروفون پيشنهاد دهد که اشکالي فني در ميکروفون ايجاد کند و در ميان مردم شايعه شود که صداي شيخ محمّد واقعاً ضعيف است و اگر ميکروفون نبود هرگز اين شهرت را نداشت. وقتي شيخ محمّد صدّيق آمادهي قرائت ميشد، با ايراد ميکروفون مواجه شد؛ لذا متصدّي ميکروفون را از آن آگاه ساخت. اما متصدي از اصلاح آن، سر باز زد؛ شيخ محمّد صدّيق احساس کرد که توطئهاي براي در تنگنا قراردادن او ميان اين جمعيت عظيم در کار است. پس ]براي شروع به تلاوت، آنچنانکه در قرائت مرسوم است[ استعاذه کرد و در حاليکه از مکاني که براي قرائت در نظر گرفته شده است خارج ميشد، قدمزنان به قرائت پرداخت در حاليکه مردم او را همراهي ميکردند تا آنجاکه مردم از قدرت صدايش به شگفتي آمدند. آن مقري حسود در حاليکه خوار و درمانده شده بود آن مجلس را ترک کرد؛ مجلسي که شيخ محمّد صدّيق تا ساعات آخر شب، در آن به تلاوت پرداخت. زماني که بعدها از پدرمان (شيخ محمّد صدّيق) از آن واقعه پرسان شديم گفت: آن‏چه که به شما گفتهشده اتّفاق افتاده است. بعد از او از نام آن مقري پرسيديم که گفت: إن الله حليم ستّار؛ خداوند، بردبار و پوشاننده است.

هرکس که اندک آشنایی با قرائت و قاریان مختلف داشته باشد، بیگمان میداند که صدای مرحوم محمد صدیق المنشاوی، اگر نگویم بهترین و زیباترین صدا میان قرای دیگر است، لاأقل جزء 4، 5 صدایی است که زیبایی و قدرت را درهم آمیخته است. به قول استاد خدام حسینی صدای مرحوم منشاوی مثل موم در دستانش نرم است. هرکس، از جمله خودم وقتی تلاوت او را میشنود، آنقدر که این نابغه راحت و روان و نیز زیبا میخواند، پیش خودش میگوید من هم میتوانم مثل او بخوانم. اما کافی است صدایش ، یکی دو پرده بالا برود.... آنوقت است که لاأقل من، همیشه از صدای او به شگفت میآیم. استاد عباسی همیشه هروقت از صدا و نحوهی انتخاب الحان ایشان صحبت میکند از لفظ مرموز استفاده میکند. یک نکتهی دیگر همهمین صفات اخلاقی حمیده است. به قول استاد صدیق، انسان وقتی تلاوت قاریای را میشنود بهسرعت درمییابد که مراتب این قاری یا مقری چقدر است. لاأقل میتواند مقایسه کند. من نقش توفیقات الهی را برای افرادی مثل مرحوم منشاوی، به جهت صفاتی چون اخلاق پسندیده، کاملاً مؤثر میدانم.

لینک دانلود بیش از 30 تلاوت استاد محمد صدیق منشاوی در مصرچ
برای دانود اینجا کلیک کنید

+ نوشته شده در دوشنبه پانزدهم اسفند ۱۳۹۰ ساعت 16:10 توسط احسان ابراهیمی |

احسان ابراهیمی

ورود شما را به وبلاگ شخصی احسان ابراهیمی خوش امد میگوییم

منشاوی

پیوندهای روزانه

نوشته‌های پیشین

آرشیو موضوعی

برچسب‌ها

نویسندگان

پیوندها